Այս ձմեռային ազգագրական փառատոնի նպատակն է ծանոթանալ այլ ազգերի առասպելաբանություններին, սակայն դա չպետք է հակասի հայկական դիցաբանությանը ավելի մոտիկից ճանաչելուն։

Սկանդինավյան և գերմանական հնագույն ժողովուրդները, ի տարբերություն հին հույների, բավարար ձեռագիր աղբյուրներ չեն պահպանել, որոնք թույլ կտային լիակատար պատկերացումներ կազմել նրանց դիցաբանության վերաբերյալ, սակայն սկալդների՝ հյուսիս-եվրոպական թափառական գուսանների, բանավոր խոսքից ժամանակին գրառված և մեզ հասած ոչ ծավալուն, բայց հիմնարար գրական նյութը հնարավորություն է ստեղծում հանգամանալից տեղեկություններ ստանալ նրանց առասպելների ու ասքերի մասին:

Սկանդինավյան դիցաբանությունն իրենից ներկայացնում է գերմանական և սկանդինավյան ցեղերի հեթանոսական հավատալիքները մինչև քրիստոնեության ընդունումը։ Այն հավանաբար սկիզբ է առել Ք.ա. 5-րդ դարում։ Առանձնահատուկ վերելք է ապրել Վիկինգների ժամանակաշրջանում։

սկանդինավյան երաժշտություն։

Նրա հայրը՝ Օդինը, կիսահսկա, սկանդինավների գերագույն աստվածն էր, մայրը՝ Ֆյորգյունը՝ երկրի աստվածուհին։ Թորն ամուսնացած էր մի քանի անգամ և ուներ տղաներ և մեկ դուստր։ Վիկինգների համար, որոնք ընդհանուր առմամբ պատերազմող ազգ էին, Թորը ամենակարևոր աստվածությունն էր։ Այնուամենայնիվ, չնայած իր ռազմատենչ համբավին, Թորը հովանավորում էր նաև ճնշվածներին։ Նա իր էությամբ շատ բարի էր, հովանավորում էր պտղաբերությունը, ինչպես նաև ուներ մարդկանց ու կենդանիներին հարություն տալու կարողություն։ Բացի այդ, Թորը նաև պատասխանատու էր ամուսնական միության համար. հենց նրա մոտ էին զույգերը գնում օրհնության:

Թորը հատուկ ակնածանք առաջացրեց նավաստիների շրջանում։ Սկանդինավցիներից ոչ ոք չէր վախենում ամպրոպից, քանի որ հավատում էր, որ Թորն իրենց պաշտպանում է փոթորիկներից և ծովային այլ անախորժություններից։ Շատ սկանդինավցիներ կարծում էին, որ Ասգարդի գլխին պետք է կանգնի Թորը, և ոչ թե նրա հայրը՝ Օդինը։ Որոտի պաշտամունքն այնքան մեծ էր, որ նրա պատվին անվանակոչվեցին ծովածոցեր, նույնիսկ որոշ անգլիական երկրներ վերանվանվեցին ահեղ աստծու անունը պարունակող անուններով: Հինգշաբթի շաբաթվա օրվա անունը անգլերենում հինգշաբթի է, որը բառացիորեն թարգմանվում է որպես «Թոր աստծուն նվիրված օր»։ Թորի հիմնական գույնը կարմիրն էր։ Ուստի Սկանդինավիայում այս գույնը բարձր են գնահատում, նույնիսկ հարսանիքի համար աղջիկները հագնում էին կարմիր զգեստներ։ Օղակների մեջ ռուբիններ են մտցվել՝ խորհրդանշելով Թորին։

Բալդերը նման է մեռնող և վերածնվող բնության աստվածություններին, որոնք առկա են շատ ժողովուրդների դիցաբանության մեջ՝ հովանավորելով գյուղատնտեսությունը կամ բուսականությունն ընդհանրապես: Նման աստվածները տարածված են այն ժողովուրդների առասպելներում և կրոններում, որոնք ապրում կամ ապրում են տարածքներում, որոնց բնությունը բնութագրվում է սեզոնայնությամբ։ Բալդերը գերագույն աստծո Օդինի և աստվածուհի Ֆրիգայի սիրելի որդին էր։ Նրա եղբայրներն էին Հերմոդն ու Հեդը, կինը՝ Նաննան, իսկ որդին՝ Ֆորսետին՝ արդարության աստվածը։ Բալդերն ապրում էր Ասգարդում՝ Բրեյդաբլիկի սրահում։ Բալդերը գեղեցիկ, պայծառ ու երանելի էր։ Նրա թարթիչները համեմատում էին ձյունաճերմակ բույսերի հետ։ Լեգենդներում նրան անվանում են իմաստուն և խիզախ, բայց իրականում նա պասիվ, տառապող աստվածություն էր։ Որոշ հետազոտողների կարծիքով, Բալդերը պաշտամունքային զոհաբերություն է:

Լոկին, սկանդինավյան դիցաբանության մեջ, չար աստված էր, նենգ սրիկա և քողարկման սիրահար: Նա սկսեց կատակներով, բայց ի վերջո դարձավ չարի իրական մարմնացումը և արագացրեց Ռագնարյոկը (Ռագնարյոկ, սկանդինավյան դիցաբանության մեջ ապագայի դեպքերի շարք, որը ներառում է մեծ ճակատամարտը, որի ժամանակ մահանում են դիցաբանության գլխավոր կերպարների մի մասը՝ Օդինը, Թորը, Թյուրը, Ֆրեյրը, Հեյմալդրը), աստվածների և ամբողջ աշխարհի մահը: Նա համարվում է գլխավոր չարագործը, բայց իրականում Լոկին անընդհատ հավասարակշռում է բարու և չարի միջև՝ կատարելով և՛ լավ, և՛ վատ գործեր։ Լոկին ամենահայտնի աստվածն է։ Նա ներգրավված է միջնադարյան Սկանդինավիայի գրեթե բոլոր առասպելներում։ Լոկիի ծնողներն են հսկա Ֆարբաուտին և աստվածուհի Լաուֆեյը։ Տարբեր առասպելներում և պատմություններում բազմաթիվ արարքներից հետո Լոկին կազմակերպում է Օդինի որդու՝ Բալդերի սպանությունը: Որպես պատիժ այս սպանության համար, աստվածները ցմահ կապում են Լոկիին գետնի խորքում գտնվող քարայրում:

Բացի մահկանացուների և «քաջաբար ընկածների» ջոկատների վրա իշխանություն ունենալուց, Օդինը համարվում էր մոգության և իմաստության աստված: Որպես աստվածներից ամենատարեցը՝ նա հարգվում էր նրանց կողմից որպես հայր: Այս աստծուն կարելի է մեղադրել խաբեության ու արյունարբուության մեջ, բայց չպետք է մոռանալ, օրինակ, նրա կրթության մասին։ Օդինում բարու և չարի ներքին պայքարը նման է հնդկական դիցաբանության մեծ կործանիչ-ստեղծող հինդու աստծո Շիվայի էությանը: Օդինին հաճախ պատկերում էին որպես կապույտ թիկնոցով մեկ աչքով, մոխրագույն մորուքով ծերունի, որի դեմքը թաքնված է լայնեզր գլխարկով։ Օդինն ուներ կին՝ Ֆրիգգան, ով ապրում էր Ասգարդում։ Նա իրավամբ նստեց իր ամուսնու կողքին Հլիդսկյալվայի գահին, որտեղից աստվածային զույգը կարող էր հետազոտել բոլոր ինը աշխարհները՝ դիտարկելով ներկա և ապագա իրադարձությունները:

Հովանավորում է սերը, ամուսնությունը, տունը, երեխա ունենալը: Նա տեսանող է, ով գիտի ցանկացած մարդու ճակատագիրը, բայց ով այս գիտելիքը չի կիսում որևէ մեկի հետ: Միակ դեպքը, երբ Ֆրիգգան դեմ գնաց իր սկզբունքներին՝ փորձելով փոխել իր իմացած ապագան, Օդինի և Ֆրիգայի որդու՝ Բալդերի մահվան լեգենդն էր։ Աստվածուհին կախարդում էր ամեն կենդանի և անշունչ ամեն բան՝ փորձելով պաշտպանել իր որդուն, բայց ի վերջո հենց նրա գործողություններն են հանգեցրել Բալդրի մահվանը։ Ֆրիգգայի խորհրդանիշը իլիկն է, և սա չափազանց կարևոր կետ է, որը բացատրում է, թե որքան նշանակալից տեղ է այս աստվածուհին զբաղեցնում հին սկանդինավյան պանթեոնում: Ինչպես գիտեք, նորնները (սկանդինավյան դիցաբանության մեջ երեք կանայք՝ կախարդուհիներ, օժտված մարդկանց և աստվածների ճակատագիրը որոշելու հրաշալի պարգևով.) թելերից հյուսում են մարդկային ճակատագրերը, բայց Ֆրիգգան է այս թելերը պտտում։

Հին սկանդինավյան գրական աղբյուրներում Ֆրեյրը Նյորդի որդին է և Ֆրեյայի եղբայրը։ Ֆրեյրի կինն էր Գերդա աստվածուհին։ Որոշ սկանդինավացի գիտնականներ բրոնզի դարի սկանդինավյան մշակույթի Ֆրեյրի պաշտամունքի հետ համեմատում են սամի ցեղերի հավատալիքներում փոքրիկ կանոների խորհրդանշական ծիսական զոհաբերությունը Վերալդեն-Օլմայ աստծուն։ Այս հատկանիշը ցույց է տալիս Ֆրեյրի մոտիկությունը Նյորդին՝ նավարկության հովանավորին։

Առասպելի որոշ վարկածների համաձայն՝ Ֆրեյրի և Ֆրեյայի մայրը Նյորդի քույրն էր՝ Ներտուսը, բայց քանի որ ասերը հավանություն չէին տալիս եղբոր և քրոջ ամուսնություններին, Ներտուսը ամուսնուն և երեխաներին չէր ուղեկցում Ասգարդ։ Նյորդի երկրորդ կինը հսկա Սկադին էր՝ հսկա Տյազիի դուստրը։ Իդունի ոսկե խնձորները գողանալու համար աստվածները սպանեցին հսկային, իսկ Սկադին, սաղավարտով ու շղթայական փոստով, եկավ նրանց մոտ՝ վրեժի ծարավից այրվելով, բայց համաձայնվեց հաշտություն կնքել։ Հրաժարվելով ոսկուց՝ Սկադին աստվածներից պահանջեց իրեն ծիծաղեցնել և ամուսին տալ։ Նրանք պայման են դրել, որ հսկա աղջիկն ընտրի իր ամուսնուն՝ ըստ իր ոտքերի ձևի։ Խորամանկ Լոկին ստիպեց Սկադիին ծիծաղել, իսկ նրա ամուսինը, սխալմամբ հավատալով, որ ամենագեղեցիկ ոտքերը, անշուշտ, պետք է պատկանեն Օդինի որդուն՝ Բալդրին, աստվածուհին մատնացույց արեց Նյորդի՝ ծովի հին ու բարի աստծու ոտքերը, ով խորթ է նրա կրքերին: Նյորդը հավատում էր, որ Սքադիի հայրենիքը՝ Ջոտունհայմը, չափազանց ցուրտ և ամայի էր, և Սքադիին դուր չէր գալիս ճամփորդության անընդհատ ձայնն ու եռուզեռը Ասգարդում Նյորդի ամրոցի մոտ գտնվող նավաշինարանում։ Նրա համար, ձմռան ոգու համար, ձյունածածկ լանջերը ավելի քաղցր էին, քան ծովը: Յուրաքանչյուր տանը ինը գիշեր անցկացնելուց հետո զույգը որոշել է առանձին ապրել։ Սկադին վերադարձավ սարեր, իր սիրելի որսին, դահուկներով սահելուն, իսկ Նյորդը, բոլոր քամիներից թարախապատված, շարունակեց ապրել ծովի ափին։ Նրանց միջև անջրպետը կարող է նշանակել ավելին, քան ճաշակի տարբերությունը: Նյորդը անկասկած կատարում էր պտղաբերության աստծո գործառույթները, քանի որ նա մարդկանց ապահովում էր ոչ միայն ծովերով ճանապարհորդելու ապահովությամբ, այլև բարգավաճումով, հողի առկայությամբ և որդիների ծնունդով:

Աղբյուրներ ՝

Тор

https://hy.wikipedia.org

Бальдр

mifolog.ru

loki.hmtl

https://hy.wikipedia.org

laconlife.ru

mifolog.ru

odin.html

vk.com

vk.com

mifolog.ru

njord.html

Сюникская область расположена в южной части Армении. Он граничит с Нахичеванской Автономной Республикой (Азербайджан), Ираном, Нагорно-Карабахской Республикой и Вайоцдзорской областью. Сюник был одной из древнейших провинций древнего царства Армении. Этот регион известен своими двумя именами Сюник и Сисакан. 

Сюник считается самым богатым индустриальным регионом Армении. Самая большая река — Воротан, самая высокая гора — Капутджух (3904). Вот почему Сюник называют регионом, полным гор.

Административный центр и самый популярный город Сюника — Капан. Красивая гора Хуступ смотрит на город. Если вы находитесь в городе Капан, вы можете насладиться этим прекрасным зрелищем. Затем вы можете посетить историческую крепость Багхаберд возле Капана, которая является очень красивым и древним замком. Там вы найдете мемориальный парк Гарегина Нжде, центральный парк Вазгена Саргсяна.

Чертов мост

Сатани Камурдж или Мост Дьявола — это естественный мост, образованный горной породой, и одно из самых удивительных чудес Армении. Неподалеку от Сатани Камурдж находится еще один известный памятник — Татевский монастырь.

В Армении есть много живописных мест, которые имеют археологическое, культурное и экологическое значение. Одним из этих природных чудес Армении является дьявольский мост. В мире существует множество мостов под названием «Мост дьявола», например, в таких странах как Болгария, Франция, Швейцария, Испания и т.д. Каждый из этих дьявольских мостов имеет соответствующий миф о своем происхождении, цели и значении, и армянский дьявольский мост не является исключением.

В Армении его также называют Сатани Камурдж. Как вы можете догадаться из названия моста, он далеко не простой, а наоборот весьма загадочный и невероятный. В основном он состоит из травертина — известкового туфа, в течение многих веков огромные массы известняка собирались вместе и в конечном итоге помогли сформировать и «построить» этот мост.

Сатани камурдж около 30 м в длину и 50-60 м в ширину. По краям моста свободно висят сталактиты, которые придают сооружению еще более фантастический и захватывающий вид. Территория под мостом напоминает сталактитовую пещеру.

Сталактиты выросли благодаря источникам чистой минеральной воды, которые впадают в реку Воротан, что делает ее более обильной. Глядя на мост, люди не могут не сказать, что это работа дьявола. Как известно, мосты такого типа считаются построенными дьяволом, так как кажется невероятным, чтобы они были построены простыми людьми.

Возможно, одной из причин того, что люди называют мост сатани камурдж является тот факт, что когда вы смотрите на мост, кажется, что под ним течет лишь небольшая и тонкая река, а когда приглядишься понимаешь насколько она глубока и полноводна.

Мост Дьявола — настоящий природный шедевр. Мост окружен горными источниками, благодаря которым скалы каньона окрашены в розовый, желтый и зеленый цвета.

Температура воды в этих источниках составляет 25 градусов. В некоторых местах, где есть бассейны с теплой минеральной водой, людям нравится принимать горячие ванны не только для удовольствия, но и для медицинских целей. Считается, что эти минеральные воды целебны при ревматических заболеваниях и обладают лечебными свойствами.

Татевский монастырь.

Некоторые ученые полагают, что название монастыря восходит к имени Св. Евстатеоса, умерщвленного и захороненного в окрестностях монастыря. Согласно третьей версии, храм получил свое название потому, что в его стенах душа словно обретает крылья, избавляясь от бремени грехов и страданий. Как бы то ни было, на протяжении многих веков монастырь Татев служил центром политической и религиозной жизни региона. Внутреннее пространство церкви декорировано лепниной, а проемы окон украшены барельефами человеческих лиц в окружении змеиных голов. В прежние века стены сплошь покрывали яркие фрески, сейчас от них остались лишь выцветшие фрагменты. С южной стороны к церкви примыкает храм Св. Григора Просветителя — одного из самых почитаемых армянских святых. До Татева можно добраться на машине, такси, экскурсионном автобусе и по канатной дороге «Крылья Татева» — самой длинной в мире (6 км). Перед поездкой стоит ознакомиться с прогнозом погоды: в ненастные дни ущелье перекрывают.

Говорят, что мастер, строивший монастырь, по окончании своей работы попросил принести ему две щепы. Взяв их и поцеловав, он обратился к Богу со словами: «Огни, сурб, та тэв», что переводится с армянского как: «Да ниспошлет Святой Дух крылья». После этих слов, он прыгнул в пропасть. В полете у него выросли за спиной крылья, а монастырь назвали в честь этого чуда – Татев, то есть «даст крылья».

Существует и другая легенда, связанная с этимологией Татевского монастыря. Согласно ей, ученик апостола Фадея, Евстафий, проповедовал христианство в Армении, а в этом месте принял смерть. В IV веке над его могилой построили храм и назвали в его честь этого чуда – Татев, то есть «даст крылья».

Крепость Алидзор.

• Название Алидзор крепость получила от местного небольшого поселения “Алис”. В 10 веке Алидзорская крепость была передана во владение монастырю Татев. Алидзор так и оставалась собственностью монастыря вплоть до XIX века.

• Второе название Алидзорской крепости – «крепость Давид Бека:. Дело в том, что в 18 веке именно здесь военачальник Давид Бек сумел расположиться со своими воинами и довольно длительное время оказывал сопротивление персидскому царю. Персам удалось захватить крепость только после того, как они перекрыли осажденным доступ воды. Однако воинам Давид Бека удалось накануне тайно покинуть Алидзор и персидский царь получил лишь опустевшие стены крепости.

Багаберд

Багаберд расположен к западу от города Капан, на шоссе, ведущем в Каджаран, недалеко от слияния рек Вохчи и Гехи, на левом берегу реки Вохчи. По преданию, сообщаемому историком Степаносом Орбеляном (XIII-XIV вв.), из поколений Сисака патриарх Багак получил в наследство провинцию Дзорк (Капан), построил каменную крепость Багак, укрепил крепость, назвав это Багаберд. Это было одно из основных оборонительных сооружений Армении. Это была одна из древних крепостей Армении, которая из-за своего сильного положения с давних времен была известна как неприступная крепость. Багаберд часто становился убежищем для окрестных жителей в случае внешних угроз. Значение Багаберда особенно возросло во время правления Сюника, когда из-за неблагоприятных политических условий здесь были сосредоточены огромные богатства и тысячи рукописей Татевского монастыря и других монастырей страны. В 1170 году турки-сельджуки захватили замок и уничтожили тысячи рукописей. В форте были подземные ходы, высеченные в скале своды и акведук, от которого остались едва заметные следы. Сохранились остатки стен, высотой около 6-8 м. В прошлом окружающее население сносило камни стен и использовало их в качестве строительных блоков. Форт сильно пострадал и в советские годы, когда строилась новая дорога Капан-Каджаран. При строительстве дороги была снесена часть стены вместе с пирамидами на ней. В настоящее время рядом с этой дорогой стоят две пирамиды, ветхие и полуразрушенные.

Ваганаванк

Монастырский комплекс Ваганаванк расположен примерно в 5 км к юго-западу от города Капана Сюникской области. Он был основан Вааном, сыном Дзагика, правящим князем провинции Баг, провинции Сюняц, в 10 веке. В его честь монастырь был назван Ваанаванк. Монастырский комплекс состоит из св. Церковь Григора Лусаворича, притвор, колоннада и св. От Аствацацин двухъярусная церковь. Церковь, притвор и колоннада комплекса были построены в 1046 году. был перестроен князем Григором Ишханацским. Ваанаванк богат надписями. Сохранившиеся на многочисленных хачкарах и надгробиях литографии доказывают, что Ваганаванк был пантеоном мировых царских и княжеских династий из Сюнята и Агвана. С южной стороны комплекса, на входном блоке, возвышается небольшая двухэтажная сводчатая церковь, построенная царицей Сюнят Шахандухти и ее сестрой Ката, имеющая балкон с колоннадой с севера и востока. Ваанаванк – один из красивейших памятников армянской архитектуры, одно из бесценных сокровищ Сюника. На территории монастырского комплекса есть родник, построенный в 10 веке из глиняных трубок и действующий до сих пор. Монастырский комплекс был одним из известных культурных центров Сюнятского мира.

Зорац-Карер

Оно носит название “Зорац-Карер”, что в переводе с армянского означает “каменное войско”, другое название – Караундж (“поющие камни”)

Представьте поле, выгоревшая трава, вокруг горы, и на этом поле стоят громадные камни. И эти камни не просто стоят, а выстроены в определенном порядке, а в некоторых камнях ещё и отверстия сделаны. Но кто их тут поставил, когда и главное — зачем?

Недалеко от города Сисиан в Сюникской области на 7 гектарах земли, окруженной горами, стоят более 200 громадных каменных глыб. Стоят эти камни здесь уже очень и очень давно, а место это известно как Караундж.

Раскопки показали, что здесь находилась древняя стоянка людей, и скорее всего именно люди эти камни здесь и поставили. Причем поставили они их не абы как, а в определенном порядке — где-то в линию, где-то по окружности, а в некоторых камнях еще и отверстия сделали.

По аналогии с другими древними камнями армяне называют Караундж не иначе, как «Армянский стоунхендж», но до сих пор никто не может дать точный ответ, что именно здесь было.

Я знаю как минимум три версии, у каждой из которых есть как свои доводы, так и свои противоречия.

Версия первая — научная

Основная версия гласит, что это место не что иное, как древняя обсерватория, и камни здесь выстроены по неким астрономическим законам. Например, расположение некоторых камней очень схоже с расположением звезд в созвездии лебедя.

А отверстия в камнях якобы служили для наблюдения за луной, солнцем, звездами и другими небесными объектами. И если верить археологам, которые говорят что камни эти появились более 7000 лет тому назад, то это место — самая древняя обсерватория в мире.

Но отверстия выглядят совсем свежими, и уж очень они ровные они для камней с таким возрастом. Опять же, за небом и солнцем при желании можно наблюдать вообще через любую «дырку», если встать под правильным углом. 

Да и откуда 7000 лет назад у здешних людей такие знания астрономии? Т.е. тогда они могли построить обсерваторию, а лет 100-200 назад местные и слова такого не знали. Что-то не сходится. Или может древние постояльцы просто сели в свои летающие тарелки и улетели, оставив свою каменную  обсерваторию?

Версия вторая — ритуально-погребальная

По второй версии это место использовалось либо для каких-то ритуалов, либо для захоронений, т.к. под многими камнями были найдены останки людей. А большой круг из камней как раз похож на некий алтарь или место для жертвоприношений, так что версия вполне правдоподобная.

Есть мнение, что это вовсе не алтарь, а некий курган, на котором захоронен древний военачальник, а камни вокруг — надгробия его воинов. С этим, кстати, связывают второе название этого места — Зорац-карер, что переводится как «каменное войско».

Но зачем тогда эти отверстия в камнях-надгробиях? И почему останки нашли не под всеми камнями? Непонятно…

Версия третья — житейская

Это самая банальная и простая версия. Так как здесь находилась древняя стоянка людей, то эти камни не что иное, как остатки древнего забора для загона скота.

А зачем отверстия? Через эти отверстия, которые скорее всего были сделаны совсем недавно, были протянуты веревки для этого ограждения. Вот такая простая и понятная версия.

Некоторые ученые говорят, что в разное время эти камни использовались по-разному, и здесь могла быть и обсерватория, и кладбище, и загон скота, и вообще все что угодно, но в разное время.

В любом случае место интересное, место историческое, место мистическое и что немаловажно — очень фотогеничное. И я настоятельно рекомендую сюда заехать во время путешествия по Армении.

Хндзореск

Хндзореск, одной из самых интересных достопримечательностей южной Армении.

Окрестности Гориса издавна известны многочисленными комплексами обитаемых пещер – учитывая близость недружелюбных (мягко говоря) персов и турок, обитатели этих мест комфортной жизни на равнинах нередко предпочитали существование в пещерах, которые зачастую были расположены на такой высоте, что попасть домой можно было только с помощью веревки, которую привязывали к порогу.

Самое впечатляющее из таких мест — пещерный город Хндзореск, расположенный в 10-15 минутах езды на машине от Гориса в направлении карабахской границы.

Если вбить в поисковик фразу Горис Армения достопримечательности, то первым делом мы увидим информацию про Хндзореск, и это неудивительно. В окрестностях Гориса расположена одна из главных достопримечательностей Армении – пещерный город Хндзореск.
Пещерный город Хндзореск в Армении находится на высоте 1580 метров над уровнем моря и раскинулся на 3 км вдоль горного массива. Это целый комплекс древних построек, которые были вырублены прямо в скалах.

Advertisementsabout:blankREPORT THIS AD

Есть несколько версий, почему город получил такое название. По одной версии раньше это место называлось Хор Дзор или Хордзореск (Глубокая пропасть), из-за своего месторасположения над ущельем. А по другой версии – этот район славился большим количеством яблоневых деревьев, а Хндзор в переводе с армянского означает «Яблоко».

Изначально вход в пещерное жилище располагался на уровне 20-30 метров от земли. Люди попадали в свои дома с помощью веревок, закрепленных специальным способом. Вообще застройка пещерного города была очень интересной — дома располагались на склоне как бы террасами, то есть крыша одного пещерного дома служила террасой для другого. Таким образом, вход в пещеру был одновременно и дверью, и окном.

Но уникальность Хндзореска не только в том, что это один из самых древних пещерных городов Армении, фишка Хндзореска в том, что еще буквально полвека назад здесь жили самые обычные люди. Этот фактор уже удивляет и поражает.

dostoprimechatelnosti-armenii-foto

Когда-то Хндзореск считался крупнейшим населенным пунктом на востоке Армении. К началу 20-го века тут проживало около 8 тысяч человек и было построено 1800 жилых домов и 7 школ. Однако, в середине 20-го века людей, живущих в пещерном городе, решили переселить в новое село Хндзореск, а надстроенные на скалах дома были разобраны. В настоящее время, здесь никто не живет, сегодня это лишь культурная достопримечательность и память о былых временах.

dostoprimechatelnosti-armenii-foto-i-opisanie

Увидеть каким был городе еще полвека назад, можно только на старых фото, которые бережно хранятся в музее перед входом в комплекс.

muzey-hndzoresk

Музей представляет собой стилизованную пещеру, которая очень наглядно имитирует уклад жизни и быт жителей пещерного города Хндзореск. Смотритель музея, приветливый пожилой дядечка лет 60 может провести экскурсию. Этот мужичок кстати родился именно в этом пещерном городе.

hndzoresk-peshernyi-gorod

В музее находятся предметы быта, которые удалось собрать с той поры, когда люди окончательно покинули старый город. Тут можно увидеть старую детскую люльку, печь, утюг и даже какой-то старый проигрыватель. Вроде бы вещи и не такие уж старые, но, когда представляешь, что всем этим люди пользовались еще полвека назад и всё это находилось в пещерах! – становится очень занимательно.

К Хндзореску ведет длинный подвесной мост. После моста можно свернуть налево и пройти по тропке до старинной церкви. Конечно сегодня она находится в довольно плачевном состоянии, её давно не реставрировали.

Тут есть иконы, можно поставить свечки, также есть информационные брошюрки и фотографии. Возле входа в храм заложены могильные плиты, на них лучше не наступайте, уважайте святыни.

Дальше храма ничего нет, только заросли растительности. Вообще тропинки ко нмогим пещерным домам сегодня заросли густой растительностью, но, если есть желание можно полазить. По пути к церкви, можно посмотреть на родник с водой, именно здесь местные раньше набирали воду.

Если вернуться к мосту и от него пойти в правую сторону, то откроются потрясающие виды ущелья.

Подвесной мост Хндзореск

Уникальный висячий мост Хнодзореск соединяет два берега старого Хндзореска. Качающийся мост Хнодзореск был построен относительно недавно, лишь в 2012 году. Появление моста – эта заслуга местного мецената. До этого момента, чтобы попасть в пещерный город, приходилось очень долго идти пешком с одной стороны ущелья на другую (примерно 6 км). С появлением моста эта проблема отпала, и теперь каждый может без труда попасть в старый город Хндзореск.

hndzoresk-most

Мост получился довольно протяженным — 160 метров в длину и 1,5 метра в ширину. Высота моста — 63 метра. Мост постреон над большим ущельем и когда смотришь вниз, аж дух захватывает. Кажется, что под тобой целая бездна, а где-то там внизу горного ущелья течет речушка.

Мост получился очень фотогеничным, каждый считает своим долгом сделать красивые селфи на его фоне. Многих туристов, мост сегодня привлекает даже больше, нежели сам пещерный город, к которому он ведет. Я думаю, мост – это отличный аттракцион, который привлекает поток туристов в город Горис Армения и его окрестности.

Ecotourism is a term used to describe travel to areas where active steps are taken to converse and protect environment and improve the economic and social well-being of local people. Ecotourism can be found in many different parts of the world. This term is often used in relation to tourist visits to natural environments, such as rain forests. It can also be applied to managed or man-made environments, such as urban areas.

There are three key principles to ecotourism:

The first key principle is to involve local communities in the development of ecotourism. It is important that communities maintain control as the level and kind of tourism they want to learn land. Money from tourism projects should be invested in the communities who are hosting tourists, rather than just two operators based outside the area. Infrastructure projects plus are built to serve encourage tourism, such as new facilities accommodation: roads or electricity should also be built to benefit communities as well as visitors.

The second principle is to reduce the negative impact on the environment . Ecotourism often involves visits to remote environmentally sensitive natural areas, such as forest use of special areas. Visitors undertaking these trips should try to make sure that they follow any rules regarding Lister and Wildlife disturb them and ensure that personal use to resources, such as water is sustainable. Then use that house ecotourism activities, such as hotels and restaurants should ensure sustainable practices, such as using renewable energy and minimising waste.

The third principle is to respect the rights of local people. Many tourists visit education in order to learn about local cultures and traditions. The people that the greatest knowledge about the destination other people who actually live there and ecotourism ventures should be managed by local communities using their experiences expertise to promote local cultures and traditions.

Էկոտուրիզմը տերմին է, որն օգտագործվում է նկարագրելու ճանապարհորդությունը դեպի այն տարածքները, որտեղ ակտիվ քայլեր են ձեռնարկվում զրուցելու և շրջակա միջավայրը պաշտպանելու և տեղի բնակչության տնտեսական և սոցիալական բարեկեցությունը բարելավելու համար: Էկոտուրիզմը կարելի է գտնել աշխարհի տարբեր մասերում: Այս տերմինը հաճախ օգտագործվում է բնական միջավայրեր զբոսաշրջիկների այցելությունների հետ կապված, ինչպիսիք են անձրևային անտառները: Այն կարող է կիրառվել նաև կառավարվող կամ տեխնածին միջավայրերում, ինչպիսիք են քաղաքային տարածքները:

Էկոտուրիզմի երեք հիմնական սկզբունք կա.

Առաջին առանցքային սկզբունքը տեղական համայնքներին էկոտուրիզմի զարգացման մեջ ներգրավելն է։ Կարևոր է, որ համայնքները պահպանեն վերահսկողությունը, քանի որ զբոսաշրջության մակարդակն ու տեսակը նրանք ցանկանում են սովորել հող: Զբոսաշրջային ծրագրերից գումարները պետք է ներդրվեն այն համայնքներում, որոնք հյուրընկալում են զբոսաշրջիկներին, այլ ոչ թե տարածքից դուրս տեղակայված երկու օպերատորների: Ենթակառուցվածքային նախագծերը, գումարած, կառուցված են զբոսաշրջությունը խրախուսելու համար, ինչպիսիք են կացարանների նոր հարմարությունները. ճանապարհներ կամ էլեկտրաէներգիա պետք է կառուցվեն նաև համայնքների, ինչպես նաև այցելուների համար:

Երկրորդ սկզբունքը շրջակա միջավայրի վրա բացասական ազդեցության նվազեցումն է: Էկոտուրիզմը հաճախ ներառում է այցելություններ հեռավոր էկոլոգիապես զգայուն բնական տարածքներ, ինչպիսիք են հատուկ տարածքների անտառօգտագործումը: Այս ուղևորությունները կատարող այցելուները պետք է փորձեն համոզվել, որ նրանք հետևում են Լիստերի և Ուայլդլայֆի հետ կապված ցանկացած կանոնների, որոնք խանգարում են նրանց և երաշխավորում են, որ ռեսուրսների, օրինակ՝ ջրի անձնական օգտագործումը կայուն է: Այնուհետև օգտագործեք այդ տան էկոտուրիզմի գործունեությունը, ինչպիսիք են հյուրանոցները և ռեստորանները, պետք է ապահովեն կայուն պրակտիկա, ինչպիսիք են վերականգնվող էներգիայի օգտագործումը և թափոնների նվազագույնի հասցնելը:

Երրորդ սկզբունքը տեղի բնակչության իրավունքները հարգելն է: Շատ զբոսաշրջիկներ այցելում են կրթություն՝ ծանոթանալու տեղական մշակույթներին և ավանդույթներին: Մարդիկ, որոնք մեծագույն գիտելիքներ ունեն այնտեղ իրականում ապրող այլ մարդկանց և էկոտուրիզմի մասին ձեռնարկությունների մասին, պետք է կառավարվեն տեղական համայնքների կողմից՝ օգտագործելով իրենց փորձը տեղական մշակույթներն ու ավանդույթները խթանելու համար:

Աղբյուր՝