Այս նյութը պատմում է հայ կարկառուն գիտնական, գյուտարարների մասին, որոնց գյուտերը համաշխարհային ճանաչում են ստացել և ինչու ոչ՝ մեծ հետք թողել քաղաքակրթության զարգացման մեջ:

1. Ամերիկյան դոլարն իրենից ներկայացնում է թղթադրամ, որը թողարկվում է ԱՄՆ մասնավոր կառույցի կողմից։ Փաստացիորեն դոլարը թղթի կտոր է նկարներով, սակայն այն, ինչպես յուրաքանչյուր տարադրամ, արժեք ունի: Ծագումով Ստամբուլից, ազգությամբ հայ, երիտասարդ քիմիկոս Քրիստափոր Տեր—Սերոբյանը 1864թ. ստեղծում է ամերիկյան դոլարի կանաչագույն ներկը, որն անհնար էր կեղծել:

2. 1894թ. Լվովում ապրող Հովհաննես Լուկաշևիչը (Ղուկասյան) Գերմանիայում արտոնագրում է կերոսինային լամպի գյուտը, որը մինչև էլեկտրական հոսանքի դարաշրջանի սկիզբը լուսավորում էր ողջ Եվրոպան և Ամերիկան:

3. Ասատուր Սարաֆյան` Օսկար Բենկեր. գունավոր տպագրության, մեքենաների, ինքնաթիռների փոխանցման տուփի գյուտերի հեղինակն է: Նա ստեղծել է նաև առաջին առանց ասեղի (գազային) ներարկիչը, որն այժմ օգտագործվում է ամբողջ աշխարհում: Նա նաև համարվում է բենզինային պոմպի, ավտոյուղի չափիչի հեղինակը։

4. Ռեյմոնդ Վահան Դամադյանը հայազգի գյուտարար, որը հայտնագործել է մագնիսառեզոնանսային պատկերի ախտորոշման սարքը, որը հնարավորություն է տալիս զննել ներքին օրգաններն առանց վիրահատական միջամտության։

5. Բանկոմատներն այսօր դարձել են մեր կյանքի անբաժանելի մասը, սակայն քչերը գիտեն, որ այդ գյուտի հեղինակն է ծագումով հայ ամերիկացի Լյութեր Ջորջ Սիմջյանը: 1956թ. Լյութեր Սիմջյանը ստեղծում է դրամաբաշխային սարքը (բանկոմատ), առանց որի դժվար է պատկերացնել այսօրվա քաղաքակրթությունը: Առաջին բանկոմատը գիտնական Սիմջյանը ստեղծել է 1939 թվականին և առաջարկել City Bank of New York բանկին, որը կես տարի անց վերադարձրել է մեքենան՝ չգնահատելով սարքի հնարավորությունները:

6. Հայերին է պատկանում նաև հաշմանդամների սայլակի գյուտը, որի հեղինակը` Էմիկ Ավագյանը, 1961թ. ստանում է Քենեդիի մրցանակը` «Ամենակարևոր ներդրումը անդամալույծներին գործնական կյանք բերելու համար»:

7. Միքայել Տեր-Պողոսյանի հայտնագործության շնորհիվ հնարավոր եղավ փրկել հազարավոր կյանքեր ամբողջ աշխարհում, քանի որ քաղցկեղային ուռուցքն արդեն վաղ փուլում ախտորոշվել է։ 1977թ. Միքայել Տեր-Պողոսյանի ստեղծած համակարգչային տոմոգրաֆը հեղափոխություն է առաջացնում բժշկության մեջ:

Աղբյուրներ ՝

13 համաշխարհային կարևորության գյուտ, որի հեղինակները հայեր են (mediamag.am),

Դոլարի կանաչ գույնի հեղինակը հայազգի Քրիստափոր Տեր-Սերոբյանն է. ամենահետաքրքիր փաստերը ԱՄՆ դոլարի մասին — BlogNews.am,

Ասատուր Սարաֆյան` մեքենաների ավտոմատ փոխանցման տուփի գյուտարարը (armedia.am),

Ռեյմոնդ Դամադյան — Վիքիպեդիա՝ ազատ հանրագիտարան (wikipedia.org),

Армянин, сказавший «нет» раку: как Тер-Погосян совершил переворот в медицине — 06.04.2020, Sputnik Армения (armeniasputnik.am),

Լյութեր Ջորջ Սիմջյան. աշխարհում առաջին բանկոմատի գյուտարարը (տեսանյութ) (168.am)

1․Հետևյալ բաղադրյալ բառերի միջև գծիկ դնել, որտեղ որ անհրաժեշտ է․

Ճյուղից ճյուղ, ուրախ-զվարթ, կտրել անցնել, ռուս-ճապոնական, բաց կանաչ, տուն-թանգարան, յոթ-ութ

2․Տրված դարձվածքներով կազմել մեկական նախադասություն.

Անկողին ընկնել, լույս աշխարհ գալ, աչքից ընկնել, երեսը պինդ

Վատ եղանակի պատճառով աղջիկը հիվանդացավ և անկողին ընկավ։

Լույս աշխարհ եկավ ծնողների ավագ որդին։

Տղան իր պահվածքով բոլորի աչքից ընկավ։

Այդքանից հետո նա մնաց նույն երեսը պինդ մարդը։

3․Բառարանի օգնությամբ բացատրել հետևյալ բառերի իմաստները․

Ապերասան-անսանձ, այպանել-նախատել, բամբիշ-թագուհի, դերձան-թել, մախաղ-փոքրիկ տոպրակ։

4․Հետևյալ գոյականներից ածանցների միջոցով կազմել ածականներ․

Գույն-գունավոր, ծաղիկ-ծաղկավոր, բախտ-բախտավոր, տուն-տնային, խուճապ-խուճապային, Ալպեր-ալպիական, եղբայր-եղբայրական։

5․Ընդգծել ճիշտ ձևերը․

 Սրսրթալ,-սրթսրթալ, սրդողած-սրտդողած, տուժել-տուժվել, խաչակնքել-խաչակնքվել, կապվել-կապնվել

6․Գրել մեկ բառով․

Թիկն տալ — թիկնել

երդում-պատառ ուտել — երդվել

խաղք-խայտառակ դառնալ — խայտառակվել